به گزارش خبرگزاری تسنیم از اهواز، در زمستان نه‌چندان سرد 96، اهواز کمتر از 25 روز «هوای سالم» داشت؛ که فقط یک روز آن «هوای پاک» شناخته شد؛ یعنی مردم اهواز حدوداً از هر 3 روز فقط یک روز نفس کشیدند! موضوعی که به استناد گزارش‌های روزانه مرکز کنترل و پایش سازمان حفاظت محیط‌زیست به دست آمده است.

مرکز کنترل و پایش موظف است به‌صورت روزانه کیفیت هوا و میزان آلودگی آن را به اطلاع عموم مردم برساند. این مرکز بر پایه شاخص AQI با ارائه اعداد بین 0 تا 500 وضعیت کیفیت هوا و تأثیر آلاینده‌ها بر سلامتی مردم را به‌صورت روزانه گزارش می‌دهد. آلاینده‌ها که توسط قانون هوای پاک مورد توجه است شامل CO، NO2، SO2، O3، PM10 و PM2.5 است.

بر پایه شاخص آلودگی هوا، صفر تا 50 هوای پاک، 51 تا 100 هوای سالم، 101 تا 150 ناسالم برای گروه‌های حساس، 151 تا 200 ناسالم برای عموم، 201 تا 300 بسیار ناسالم، 301 تا 500 خطرناک به حساب می‌آید.

بر پایه گزارش‌های روزانه این مرکز، شاخص کیفی هوای اهواز در 67 روز از 90 روز زمستان، در وضعیت «ناسالم برای گروه‌های حساس»، «ناسالم»، «بسیار ناسالم» و «خطرناک» قرار گرفت؛ که در این حالات سلامتی مردم در معرض تهدید قرار می‌گیرد.

بر اساس دیگر آمارهای موجود درباره کیفیت هوای اهواز در مدت مشابه 4 سال گذشته، از سال 92 تاکنون وضعیت به این شکل بوده است:

بنابراین با توجه به شاخص کیفی هوای کلان‌شهرها و مراکز استان‌ها در 24 ساعت منتهی به «11 صبح»، اهواز در 34 روز آلوده‌ترین مرکز استان شد که 8 روز آن به وضعیت «خطرناک» رسید.

شاخص AQI اهواز در حالی 8 مرتبه از رکورد 300 عبور کرد و به وضعیت خطرناک رسید که آلوده‌ترین روز تهران در تمام سال 96 در 17 بهمن بود که شاخص نتوانست از عدد 177 بالاتر رود.

طبق مقایسه زیر که بین 4 کلان‌شهر آلوده ایران انجام شده به نظر می‌رسد زمستان اهواز در آلوده‌ترین دوران خود، آلوده‌ترین کلان‌شهر ایران نیز بوده است.

و اما سهم بیشتر نفت در آلایندگی‌ها؛ درباره علت افزایش آلایندگی در کلان‌شهر اهواز اگر چه چندین مؤلفه تأثیرگذار هستند؛ اما به‌ گفته احمد لاهیجان‌زاده رئیس حفاظت از محیط‌زیست خوزستان، سهم تولید نفت و توسعه میادین غرب کارون در افزایش فلزهای نفتی در شاخص کیفی هوای اهواز بیش از 50 درصد بوده است.

وی که در جلسه شورای سلامت استان خوزستان که در بهمن 96 برگزار شد این موضوع را مطرح کرد، افزود: طبق مطالعات دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور در سال 92، سهم آلودگی صنایع حدوداً 60 درصد، حمل‌ونقل 30 تا 35 درصد و سهم عوامل دیگر همچون آتش زدن مزارع 5 درصد بوده است که در آن سال نزدیک به 85 درصد آلاینده‌های صنعتی مربوط به فلزهای نفتی بود.

لاهیجان‌زاده با اشاره به افزایش تولید نفت و توسعه میادین غرب کارون در 4 سال اخیر، گفت: در این سال‌ها اما فلرهای نفتی افزایش‌یافته و آلودگی‌های آن تشدید شد؛ بنابراین سهم بالای 50 درصد آلودگی فلرهای نفتی نسبت به مطالعات 4 سال قبل، قطعاً بیشتر شده است.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خوزستان مشکلات مربوط به حمل‌ونقل اهواز را از دیگر عوامل تأثیرگذار در افزایش آلایندگی‌ها برشمرد و افزود: علاوه بر آلایندگی‌های صنعتی و ترافیکی در هیچ شهر دیگری آلودگی شبیه به آتش زدن مزارع نیشکر وجود ندارد که اهواز با این نیز دست به گریبان است.

گردوغبار را نیز شاید به جرات بتوان بلای جان خوزستانی‌ها دانست. از سوی دیگر آلودگی هوای ناشی از پدیده طوفان‌های گردوغبار که بیشتر در مقوله ذرات PM10 و PM2.5 به شمار می‌آیند، به شکل دیگری زمستان اهواز را سخت و ناگوار کرد به طوری که خسارت‌های جبران‌ناپذیری به زندگی و سلامت مردم وارد ساخت.

طبق اظهارات مسئولان محیط‌زیست اگر غلظت ذرات معلق در طول یک روز بالای 150 میکروگرم بر مترمکعب شود یعنی هوا وارد وضعیت قرمز یا همان هشدار شده و به بیان ساده با توجه به شاخص‌های ESI در این حالت مدارس باید تعطیل شوند.

طبق بررسی‌ها حدوداً 25 روز از 90 روز زمستان، میزان غلظت غبار از 150 میکروگرم بر مترمکعب فراتر رفت که اوج آن در 24 بهمن رخ داد و میزان آن در برخی از ساعات روز به 60 برابر حد مجاز و 20 برابر وضعیت بحرانی رسید.

البته باید توجه داشت در حالی مسئولان محیط‌زیستی ایران بر عدد 150 به عنوان وضعیت هشدار تأکید دارند که سازمان بهداشت جهانی میانگین 24 ساعته PM10 هوای آزاد را 50 و میانگین سالانه آن را 20 میکروگرم بر مترمکعب تعیین کرده است.

اما اهواز در این زمستان رکوردهای 9 هزار، 8 هزار، 7 هزار میکروگرم بر مترمکعب را هم زد، تجربه تلخی که عوارض آن خصوصاً در سلامت کودکان و بزرگ‌سالان مشهود است.

عیسی کلانتری رئیس سازمان محیط‌زیست کشور در سفری که اواخر بهمن ماه به اهواز داشت علت 80 درصد این ریزگردها را داخلی دانست. وی با بیان اینکه این ریزگردها غالباً بالای 2/5 میکرون و بالای ده میکرون هستند، در واکنش به اظهارات برخی از دستگاه‌های متولی که منشأ این ریزگردها را عمدتاً خارجی دانسته‌اند، گفت: در فصل زمستان و پاییز منشأ و کانون ریزگردها عمدتاً داخلی است.

وی افزود: ریزگرد بالای 10 میکرون اصلاً نمی‌تواند منشأ خارجی داشته باشد چرا که هوا حداکثر 50 کیلومتر می‌تواند آن را جابه‌جا کند. اگر حقآبه تالاب‌ها را تأمین نکنیم باید گردوغبار ناشی از آن را هم تحمل کنیم.

به گزارش تسنیم، حالا زمستان 96 که نه سرما داشت، نه باران و نه هوای مناسبی برای نفس کشیدن به سر رسید، اما این حجم آلودگی هوای اهواز به سر خواهد آمد؟ جواب را مقام معظم رهبری در اول فرودین 97 دادند: «ما در کشور هیچ مشکلی که قابل حل نباشد نداریم، همهٔ مشکلات کشور قابل حل است، کلیدش هم دست خود ملّت ایران و مسئولین کشور است».

گزارش از علی سواری